Ir para o menu de navegação principal Ir para o conteúdo principal Ir para o rodapé

A produção fotográfica escolar de Ezequiel Fernández Santana 100 anos depois (1915-2015)

Resumo

Recentes estudos demonstraram as interessantes contribuições da fotografia escolar no âmbito da pesquisa em História da Educação. Nesse contexto, as fotografias de Ezequiel Fernández Santana, produzidas entre 1915 e 1938, constituem um marco na história da fotografia escolar da Espanha. As lentes originais foram encontradas em um aterro sanitário, e depois foram restauradas e digitalizadas, segundo os critérios contemporâneos para fundos documentais, assim como catalogados para sua correta identificação, cronologia e tema. Sua conservação atual permitirá o estudo da fotografia escolar com fins artísticos e propagandísticos, dado que estes materiais constituem um exemplo único neste sentido. O corpus supõe um material inédito e exclusivo, não somente por proceder de um mesmo fotógrafo, senão também por sua quantidade (220 imagens), sua unidade temática e sua perspectiva pedagógica. Deste modo se reúne em sua figura o valor da fotografia tomada in media res pelo mesmo professor.

Palavras-chave

Revista História da Educação; arte; ensino e formação; escola; fotografia

PDF (Español) HTML (Español)

Biografia do Autor

José Soto Vázquez

Doctor en Filología Hispánica por la Universidad de Extremadura. Es profesor del Departamento de Didáctica de las Ciencias Sociales, de las Lenguas y de las Literaturas en la Universidad de Extremadura (Cáceres). Codirige la revista Tejuelo. Didáctica de la Lengua y la Literatura. Educación.

Ramón Pérez Parejo

Doctor en Filología Hispánica por la Universidad de Extremadura y Master de Enseñanza de Español para Extranjeros por la Universidad Antonio de Nebrija de Madrid. Ejerce de profesor de Didáctica de la Lengua en la Universidad de Extremadura. Codirige la revista Tejuelo. Didáctica de la Lengua y la Literatura. Educación.


Referências

  • Aguiló Ribas, C., M. J. Mulet Gutiérrez y P. Pinya Llinàs. “La fotografia de temàtica escolar en arxius no especialitzats. Notes sobre fons en imatge a Mallorca”. Educació i Història: Revista d’Història de l’Educació, no. 15 (2010): 73-98.
  • Arata, N. “Imágenes de la escuela rural. Apuntes sobre las fotografías de Cecilia Gallardo”. Propuesta Educativa 40, No. 2 (2013): 99-110.
  • Argerich, I. “Imatges fotogràfiques de temàtica educativa en colleccions i arxius públics i privats”. Educació i Història: Revista d’Història de l’Educació, no. 15 (2010): 55-72.
  • Baeza, J. Por una función crítica de la fotografía de prensa. Barcelona: Gustavo Gili, 2001.
  • Comas, F. “Fotografía i història de l’educació”. Revista d’Història de l’Educació, No. 15 (2010): 11-22.
  • Comas Rubí, F., X. Motilla Salas y B. Sureda García. “Iconografía y representación gráfica de las colonias escolares de la Diputación de Baleares. Una aproximación a través del análisis de las fotografías de las memorias”. Revista Española de Pedagogía LXIX, No. 250 (2011): 445-462.
  • Díaz Barrado, M. P. “Una visión de España en el siglo XX: instantes fotográficos para construir la memoria”. Berceo, no. 149 (2005): 87-108.
  • Díaz Barrado, M. P. y P. Martínez-Vasseur. La imagen de España y Francia en los medios de comunicación. Cáceres: Universidad de Extremadura, Servicio de Publicaciones, 2003.
  • Depaepe, M., B. Henkens (Eds.). Imagine, all the education... The visual in the making of the educational space through history. Programme and abstract book of the XXth International Standing Conference for the History of Education. Leuven: ISCHE, 1998.
  • Fischman, G. E. “Las fotos escolares como analizadores en la investigación educativa”. Educaçao e realidade 31, no. 2 (2006): 79-94.
  • Fernández Santana, E. Boletín Parroquial. Los Santos de Maimona: Hermanos Sánchez, 1912-1915.
  • Fernández Santana, E. Conferencia pronunciada en la Semana Agrícola de Badajoz. Badajoz: Vicente Rodríguez, 1912.
  • Fernández Santana, E. Narraciones Apologéticas. Los Santos de Maimona: Hermanos Sánchez, 1916.
  • Fernández Santana, E. Las Cajas Rurales extremeñas. Los Santos de Maimona: Hermanos Sánchez, 1917.
  • Fernández Santana, E. ¿Escuelas o Sindicatos? Los Santos de Maimona: Hermanos Sánchez, 1917.
  • Fernández Santana, E. Nuestra Escuela. Los Santos de Maimona: Hermanos Sánchez, 1919.
  • Fernández Santana, E. Organización y Procedimientos Pedagógicos de las Escuelas Parroquiales de Los Santos. Madrid: Editorial Reus, 1920.
  • Fernández Santana, E. Pedagogía Deportiva. Badajoz: Joaquín Sánchez, 1922.
  • Fernández Santana, E. La Cuestión Social en Extremadura. Los Santos de Maimona: Imp. Boletín Parroquial, 1935.
  • Fernández Santana, E. Catecismo Social. Huelva: Muñoz Imprenta-papelería, S.R.C., 1947.
  • Fernández Santana, E. La Cuestión Política en España a la Luz de las Encíclicas. Inédito.
  • Fontanella, L. La historia de la Fotografía en España desde sus orígenes hasta 1900. Madrid: El Viso, 1981.
  • Fontanella, L. Clifford en España: un fotógrafo en la corte de Isabel II. Madrid: El Viso, 1999.
  • Freund G. La fotografía como documento social. Barcelona: Gustavo Gilli, 1976.
  • Hernández, L. Mª, Mª I. Sánchez y A. B. Tercero. “La vida universitaria documentada: la fototeca digital de la Universidad de Castilla-la Mancha (Ciudad Real, España)”. En Actas de las XI Jornadas de Gestión de la Información. Madrid: SEDIC, 2009, 255-265.
  • Ibáñez González, R., L. Monjón, J. Pedro, M. Sánchez Luque y R. M.Villalón Herrera. “El archivo fotográfico en la Unidad de Tratamiento Archivístico y Documentación (UTAD) del Centro de Ciencias Humanas y Sociales del CSIC”. En XI Jornadas de Gestión de la Información: Servicios polivalentes, confluencia entre profesionales de archivo, biblioteca y documentación. Madrid: Sociedad Española de Documentación e Información Científica, 2009, 225-236.
  • Kurtz, G. e I. Ortega. 150 Años de Fotografía en la Biblioteca Nacional. Madrid: El Viso, 1989.
  • López Mondéjar, P. Fuentes de la Memoria 1. Fotografía y Sociedad en la España del siglo XIX. Madrid: Ediciones Lunwerg, 1989.
  • López Mondéjar, P. Visiones del Deporte. Deporte y Fotografía en España, 1860-1939. Madrid: Ediciones Lunwerg, 1991.
  • Motilla Salas, X. “Imagen y proyección pública de las colonias escolares de la Menorca de principios del siglo XX. Una aproximación a través del análisis de la prensa y las fotografías”. Foro de Educación, no. 13 (2011): 123-138.
  • Muro, M. “La fotografía en Extremadura. Tránsito del siglo XIX al XX”. Revista de Estudios Extremeños 55, no. 1 (1999): 137-168.
  • Muro, M. “La fotografía en Extremadura”. Atlántica. Revista de Arte y pensamiento, No. 27 (2000): 120-139.
  • Muro, M. Fotografía en Extremadura hasta 1951. Mérida: Editora Regional de Extremadura, 2009.
  • Newhall, B. The History of Photography from 1839 to the Present Day. New York: Museum of Modern Art, 1964.
  • Newhall, B. Historia de la fotografía. Madrid: Ed. Gustavo Gili, 2001.
  • Piernavieja del Pozo, M. “Francisco Amorós. El primer gimnasiarca español”. Citius. Altius. Fortius II, Fascículo 3, reedición de 1959 (1986): 275-313.
  • Ramos Escobar, N. “Origen y prospectiva del proyecto Memoria Escolar Fotográfica del Sistema Educativo Estatal Regular en San Luis Potosí”. Revista Mexicana de Historia de la Educación 1, No. I (2013): 163-170. DOI: https://doi.org/10.29351/rmhe.v1i1.17
  • Rodríguez López, J. Historia del deporte. Barcelona: INDE, 2000.
  • Sanchidrián Blanco, C. “El uso de imágenes en la investigación histórico-educativa”. Revista de Investigación Educativa 29, No. 2 (2011): 295-309.
  • Sánchez, J. M. “Centros de documentación fotográfica: Fototecas, Archivos y Colecciones en España”. En Manual de Documentación Fotográfica, editado por F. del Valle. Madrid: Editorial Síntesis, 1999, 19-42.
  • Sánchez Pascua, F. La Obra Socio-Educativa de Ezequiel Fernández Santana. Badajoz: Universitas Editorial, 1994.
  • Sánchez Vigil, J. M. El documento fotográfico: Historia, usos, aplicaciones. Madrid: Ediciones Trea, 2006.
  • Soto Vázquez, J. Ezequiel Fernández Santana y la Literatura de Acción Social Católica. Cáceres: Servicio de Publicaciones de la Universidad de Extremadura, 2008.
  • Soto Vázquez, J. Pedagogía Deportiva. Madrid: Cultiva Comunicación, 2011.
  • Soto Vázquez, J. y A. Pantoja Chaves. Catálogo de la exposición La fotografía escolar de Ezequiel Fernández Santana (1915-1938”. Los Santos de Maimona: Fundación Maimona, 2011.
  • Soto Vázquez, J. y A. Samino León. La enseñanza pública en Los Santos de Maimona a través de sus documentos. Badajoz: Diputación de Badajoz, 2014.
  • Sougez, M. L. 150 años de Fotografía en la Biblioteca Nacional. Madrid: Ministerio de Cultura, Ediciones El Viso, 1989.
  • Sougez, M. L. Historia de la Fotografía. Madrid: Ediciones Cátedra, 1994.
  • Souza, R. F. de “Fotografias escolares: a leitura de imagens na história da escola primária”. Educar, No. 18 (2001): 75-101. DOI: https://doi.org/10.1590/0104-4060.235
  • Sureda García, B. y F. Comas Rubí. “La transición en los modelos de la pedagogía del ocio a finales del franquismo a través de fuentes fotográficas: las colonias de verano de Can Tàpera en Baleares”. Revista Lusófona de Educação, No. 25 (2013): 159-176.
  • Valle, F. del “El análisis documental de la fotografía”. En Manual de Documentación Fotográfica, editado por F. del Valle. Madrid: Editorial Síntesis, 1999, 113-133.
  • Viñao, A. “La historia material e inmaterial de la escuela: memoria, patrimonio y educación”. Educação 35, No. 1 (2012): 7-17.

Downloads

Não há dados estatísticos.

Artigos Semelhantes

1 2 3 4 > >> 

Você também pode iniciar uma pesquisa avançada por similaridade para este artigo.